การออกแบบตราสัญลักษณ์ เรื่อง “อาเซียน...แตกต่างอย่างกลมกลืน”

Logo Design “ASEAN…Difference Harmonious”

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.รัฐไท พรเจริญ
Asst. Prof. Dr. Ratthai Poencharoen

ที่มา และความสำคัญของการสร้างสรรค์ผลงาน

ตราสัญลักษณ์ เป็นสิ่งที่เป็นตัวแทนการสื่อสารในระดับต้นที่จะบ่งบอกถึงความหมาย หน้าที่ ความเป็นอัตลักษณ์ของหน่วย งานหรือองค์กร ดังนั้นการออกแบบตราสัญลักษณ์ที่สามารถถ่ายทอดถึงความเป็นตัวตนของหน่วยงานจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งที่จะสื่อ ในการช่วยสื่อสารให้เป็นที่จดจำของผู้คนที่พบเห็นได้ ไม่ว่าจะเป็นภาพขาวดำหรือภาพมีขนาดเล็กซึ่งปัจจัยเหล่านี้เป็นข้อที่ต้องคำนึงใน การออกแบบตราสัญลักษณ์ ยิ่งไปกว่านั้นปัจจัยที่สำคัญไม่ยิ่งหย่อนคือความสวยงามซึ่งจะทำให้ตราสัญลักษณ์เกิดความสมบูรณ์ สามารถ ถ่ายทอดความเป็นอัตลักษณ์ได้อย่างกลมกลืนเนื่องด้วยผู้เขียนได้รับเกียรติจากสำนักยุทธศาสตร์อุดมศึกษาต่างประเทศ สำนักงานคณะ กรรมการการอุดมศึกษา ให้เป็นผู้ออกแบบตราสัญลักษณ์ที่สำหรับใช้ในโครงการประกวด ผลิตและเผยแพร่สื่อประชาสัมพันธ์ด้านอาเซียน ภายใต้หัวข้อเรื่อง “อาเซียน…แตกต่างอย่างกลมกลืน” ซึ่งนำเรื่องราว (Concept) มุ่งไปที่การประกวดภาพยนตร์ เรื่องสั้นแบบสื่อ แอนนิเมชั่น เมื่อวันที่ 12 มิถุนายน 2557 ซึ่งจากปัจจัยในการออกแบบและวัตถุประสงค์ขอบเขตของโครงการที่ได้รับนำไปสู่กรอบ แนวคิดในการสร้างสรรค์ผลงาน ดังนี้

แนวความคิด
  • 1. ลายเส้นของลายกนกที่อ่อนช้อยแสดงถึงความเป็นไทย
  • 2. อักษรย่อที่สื่อถึงองค์กรหรือหน่วยงานทั้งภาษาไทยและอังกฤษ ในที่นี้คือ “สยต”และ “BISC”
  • 3. ลูกโลกที่เป็นโครงสร้างของตราสัญลักษณ์
  • 4. แผนที่ประเทศไทย ที่บ่งบอกถึงความเป็นไทย
  • 5. สัญลักษณ์ธงชาติแต่ละประเทศในกลุ่มอาเซียนทั้ง 10 ประเทศ รวมทั้ง ธงชาติที่รวมตัวเป็นหนึ่งเดียว
  • 6. ภาพสัญลักษณ์ที่สื่อถึงการศึกษาค้นคว้า อันได้แก่ สมุดหนังสือ ปากกา หรือ หมวกประกอบชุดครุย
  • 7. รวงข้าว 10 ต้น ที่รวมเป็นมัดแสดงถึงสมาชิกของทั้ง 10 ประเทศมารวม กัน
  • 8. สัญลักษณ์อินฟินิตี้ (infinity) แสดงความสัมพันธ์อันยาวนานไม่มีที่สิ้นสุด

เหล่านี้เป็นกรอบแนวคิดขั้นต้นที่จะนำมาใช้ในการเขียน ที่จะเข้าสู่กระบวนการ ออกแบบและจัดองค์ประกอบให้เกิดความลงตัว โดยผู้เขียนได้นำแนวคิดเหล่านี้มา ผสมผสานกันให้เกิดภาพร่างตามแนวทางดังกล่าวใน 20 รูปแบบ ดังนี้

harmonious-02

ขั้นตอนการกลั่นกรองแบบ

หลังจากที่ได้นำเสนอแบบผ่านทางอีเมล ทางหน่วยงานสำนักยุทธศาสตร์อุดมศึกษา ต่างประเทศ สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา ได้ร่วมพิจารณาจากแบบร่างทั้ง 20 แบบ โดย ได้ให้ข้อสรุปที่เป็นแบบร่างกลับมาเป็นลูกโลกที่มีแผนที่ประเทศไทยที่เป็นศูนย์กลาง โดยมีม้วนฟิล์ม ภาพยนตร์แสดงสัญลักษณ์ธงชาติทั้ง 10 ประเทศมาประกอบรว่ มกนั อยบู่ นแผน่ ฟลิ ม์ (ตามแบบร่าง แนวคิดภาพทางซ้ายมือที่ส่งกลับมา) ที่มาจากแนวคิดในภาพร่างที่ 19

แบบภาพที่ได้รับให้ทำการสรุปกลับมาปรับปรุง

แนวคิดสุดท้ายของการออกแบบที่ได้ คือความลงตัวที่กลมกลืนของแผนที่ประเทศไทยฝัง ลึกลงไปบนพื้นโลกที่แสดงความเป็นศูนย์กลางอาเซียน โดยแสดงตำแหน่งแผนที่ประเทศไทยวาง เยื้องไปทางมุมซ้าย เพื่อจะได้เห็นรายละเอียดของขวานที่เป็นสัญลักษณ์แผนที่ของประเทศอย่าง ชัดเจน ประกอบกับม้วนแผ่นฟิล์มที่ล้อมรอบโลก โดยแต่ละช่องฟิลม์จะแสดงสัญลักษณ์ของธงชาติ ที่เริ่มต้นจากประเทศไทยต่อเนื่องไปยังธงชาติอีกทั้ง 9 ประเทศและไปบรรจบลงที่ธงชาติที่เป็นศูนย์ รวมอาเซียนที่เป็นรวงข้าว 10 มัด รวมกันไว้ ตามภาพดังนี้

harmonious-03

harmonious-04